Có rất nhiều sự cố, tai nạn xảy ra do hiện tượng thủy kích lò hơi. Đây là hiện tượng tiềm ẩn nguy hiểm cao, đe dọa an toàn thiết bị và người vận hành và dễ xảy ra nếu vận hành sai nguyên tắc kỹ thuật. Vậy hiện tượng thủy kích lò hơi là gì? Cùng Van Hơi Nóng khám phá những nguyên nhân gây ra hiện tượng thủy kích lò hơi và các biện pháp phòng tránh.
Hiện tượng thủy kích lò hơi là gì?
Thủy kích lò hơi (Steam hammer) là hiện tượng xảy ra trong quá trình vận hành lò hơi, tiềm ẩn các rủi ro về an toàn cho hệ thống và con người. Hiện tượng thủy kích lò hơi xảy ra khi nước ngưng tụ ở trong đường ống không được xả ra kịp tạo thành nút nước và bị đẩy đi với vận tốc hơn 30m/s tạo ra động năng rất lớn.
Khi nút nước gặp các đoạn ống cong hoặc nhánh sẽ bị cản lại, va chạm với thành ống và gây ra rung động mạnh. Từ đó dẫn đến hiện tượng xô lệch, nứt, gãy, thậm chí nổ đường ống. Điều này dẫn tới các thiệt hại về kinh tế do hư hại thiết bị, đường ống và có thể nguy hiểm cho tính mạng người vận hành.
Thủy kích lò hơi có ảnh hưởng gì đến quá trình vận hành lò hơi?
Hiện tượng thủy kích lò hơi có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn hệ thống lò hơi và người vận hành. Cụ thể:
- Hư hỏng thiết bị: Áp lực lớn của thủy kích có thể gây nứt, vỡ hoặc hư hại đường ống, thiết bị sử dụng hơi, thậm chí là các loại van hơi công nghiệp.
- Mất an toàn lao động: Việc vỡ hoặc rò rỉ hơi do búa nước có thể gây ra tai nạn lao động, đe dọa tính sức khỏe, tính mạng của người vận hành.
- Gián đoạn sản xuất: Nếu lò hơi bị hỏng, quá trình sản xuất sẽ gián đoạn, tổn thất tài chính cho doanh nghiệp.
Dấu hiệu nhận biết hiện tượng thủy kích lò hơi
Hiện tượng thủy kích lò hơi nguy hiểm nhưng vẫn có những dấu hiệu cảnh báo. Nếu kịp thời nhận ra những dấu hiệu này, bạn sẽ giảm thiểu được hiện tượng thủy kích trong hệ thống hơi. Cụ thể những dấu hiệu dễ thấy như:
- Đường ống bị rung giật, va đập khi có hơi nóng chạy qua.
- Phát ra âm thanh lớn trong đường ống khi khởi động.
- Gãy, biến dạng hoặc vỡ đường ống.
- Rò rỉ hơi nóng.
- Thiết bị hư hỏng.
- Sụt giảm áp suất được đo lường bằng thiết bị cảm biến, đo lường áp suất.
Nguyên nhân gây ra hiện tượng thủy kích
Hiện tượng thủy kích lò hơi xuất hiện chủ yếu do các nguyên nhân dưới đây.
Nước ngưng tụ tốc độ cao
Khi quá trình truyền nhiệt không đạt hiệu quả, hơi nước trong đường ống sẽ bị ngưng tụ tạo thành nước ngưng. Nước ngưng này sẽ bị đẩy đi theo áp suất của hơi nóng, tạo thành sóng.
Quá trình di chuyển trong đường ống, nước ngưng sẽ được tăng lên về mặt kích thước. Khi gặp các đoạn ống cong hoặc có nhánh hiện tượng búa nước xảy ra do sự va chạm mạnh của nước ngưng.
Nước ngưng tụ đột ngột
Hiện tượng thủy kích lò hơi có thể xảy ra ở hệ thống thu hồi nước ngưng, hệ thống phân phối hơi nước nếu nước ngưng không được loại bỏ kịp thời.
Nước ngưng có thể tích riêng rất nhỏ, nhỏ hơn 1000 lần so với nước. Vì vậy khi hơi nước gặp nước ngưng, tạo ra ngưng tụ, thể tích hơi nước sẽ giảm. Lúc này không gian hơi nước sẽ bị thay thế bởi nước ngưng. Các dòng nước ngưng va chạm tạo nên búa nước gây ra hiện tượng thủy kích.
Cách khắc phục hiện tượng thủy kích lò hơi
Để khắc phục hiện tượng thủy kích lò hơi, ta có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Lắp đặt đường ống hơi với đầu vào cao hơn đầu ra. Điều này giúp nước ngưng thoát ra dễ dàng.
- Tại điểm giao nhau của ống hơi, lắp đặt bộ góp có nhiệm vụ thu hồi, xả nước ngưng
- Ngoài ra để loại bỏ nước ngưng trước khi vào thiết bị bạn có thể dùng thiết bị tách ẩm.
- Để xả nước ngưng ra ngoài hãy lắp đặt thêm bẫy hơi trên đường ống chính, khoảng cách giữa các bẫy là 30-50m.
- Các túi gom nước ngưng cần được thiết kế với kích thước phù hợp, đảm bảo nước ngưng không trôi qua điểm gom.
- Sử dụng côn thu lệch tâm thay vì đồng tâm để giảm thiểu sự tích tụ nước ngưng bên trong.
- Kiểm tra, bảo dưỡng lò hơi định kỳ để kịp thời phát hiện ra vấn đề tiềm ẩn, tránh nguy cơ thủy kích.
- Nhân viên vận hành cần nắm rõ quy trình nạp nước, điều chỉnh nhiệt độ, áp suất đúng cách để tránh thủy kích xảy ra.
Như vậy, hiện tượng thủy kích lò hơi rất nguy hiểm khi vận hành các hệ thống hơi nóng. Tuy nhiên, việc hiểu và nắm rõ các nguyên nhân dẫn tới hiện tượng này sẽ giúp bạn phòng tránh hiệu quả, bảo vệ tối đa hệ thống đường ống và duy trì hiệu suất hoạt động. Với các biện pháp mà Van Hơi Nóng gợi ý, hy vọng doanh nghiệp sẽ giảm thiểu được những tác động tiêu cực, tối ưu hiệu suất làm việc cũng như tiết kiệm chi phí.
Tham khảo thêm: Cách chọn bẫy hơi phù hợp cho các hệ thống hơi nóng
Ngày cập nhật: 11:47 - 10/09/2025
