Cạn nước lò hơi là một trong những sự cố nghiêm trọng nhất trong quá trình vận hành, có thể dẫn đến nứt vỡ đường ống, hư hỏng nồi hơi hoặc thậm chí là cháy nổ nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Vậy nguyên nhân của tình trạng này là gì, hậu quả ra sao và cần làm gì để khắc phục, phòng tránh? Bài viết dưới đây Vanhoinongvn sẽ giúp bạn nắm rõ thông tin chi tiết.
Hậu quả nghiệm trọng khi lò hơi bị cạn nước
Cạn nước lò hơi xảy ra khi mức nước trong nồi tụt xuống dưới giới hạn an toàn, khiến các bề mặt kim loại bên trong không được làm mát và phải tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ cao trong thời gian dài. Nếu không phát hiện kịp thời, hiện tượng này có thể gây ra hàng loạt hậu quả nghiêm trọng như:
- Quá nhiệt và nguy cơ cháy nổ: Khi không còn nước làm mát, nhiệt độ trong buồng đốt tăng cao đột ngột, dễ làm biến dạng hoặc nứt vỡ các bộ phận kim loại. Trong trường hợp xấu, áp suất tăng vọt có thể dẫn đến nổ lò, gây thiệt hại nặng nề.
- Hư hỏng thiết bị: Khi lò hơi bị cạn nước các bộ phận như ống dẫn hơi, buồng đốt, vỏ nồi, van an toàn, ống thủy hay cảm biến dễ bị hư hại do chịu áp lực và nhiệt độ cao, vượt ngưỡng cho phép.
- Thiệt hại kinh tế: Sự cố cạn lò cũng khiến dây chuyền sản xuất bị gián đoạn, gây tổn thất về nguyên vật liệu, năng lượng và chi phí vận hành. Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp có thể phải ngưng hoạt động toàn bộ hệ thống trong thời gian dài.
- Rủi ro an toàn cho con người: Không chỉ ảnh hưởng đến thiết bị, sự cố cạn nước còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng người vận hành. Nhiệt độ cao và áp suất tăng đột ngột có thể gây bỏng, chấn thương nghiêm trọng hoặc thậm chí tử vong nếu xảy ra nổ lò.
Nguyên nhân cạn nước lò hơi
Cạn nước lò hơi là sự cố thường gặp, bắt nguồn từ những sai sót trong quy trình vận hành lò hơi hoặc sự cố kỹ thuật tiềm ẩn. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này.
Vận hành sai cách
Sai sót của người vận hành là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hiện tượng cạn nước lò hơi. Việc không theo dõi mức nước thường xuyên, bỏ qua bước xả cặn hoặc quan sát kính thủy không chính xác do kính bị mờ, tắc cặn có thể khiến người vận hành đánh giá sai mực nước thực tế. Điều này đặc biệt nguy hiểm nhất là khi lò hơi đang vận hành ở mức nhiệt độ và áp suất cao.
Hệ thống báo nước hỏng
Hầu hết các lò hơi hiện đại đều được trang bị cảm biến mực nước, rơ-le điều khiển và chuông báo khi mức nước xuống thấp. Tuy nhiên, nếu các thiết bị này bị lỗi, chập điện hoặc hiệu chuẩn sai, chúng có thể:
- Không kích hoạt cảnh báo đúng lúc tạo ra cảm giác “an toàn ảo”, khiến người vận hành không kịp xử lý khi nước thực sự cạn.
- Gửi tín hiệu không chính xác khiến người vận hành không biết mực nước thực tế bên trong lò hơi, nồi hơi.
- Van cấp nước hoạt động sai thời điểm làm nước không được cấp vào đúng lúc, gây tụt mực nước nghiêm trọng.
- Van một chiều bị kẹt hoặc rò rỉ dẫn đến thất thoát nước âm thầm và khiến lò hơi rơi vào tình trạng cạn nước.
Đường ống gặp sự cố
Một số trường hợp, mặc dù hệ thống vận hành bình thường, nhưng nước vẫn bị rút cạn do rò rỉ, nứt vỡ hoặc tắc nghẽn tại các đoạn ống dẫn nước vào lò. Khi nước cấp không vào đủ, hoặc nước rò ra ngoài âm thầm, mức nước sẽ giảm dần cho đến khi chạm ngưỡng nguy hiểm. Những sự cố này thường khó phát hiện bằng mắt thường nếu không kiểm tra định kỳ.
Bơm cấp nước bị hỏng
Bơm cấp nước bị hỏng cũng là nguyên nhân gây cạn nước lò hơi. Khi bơm gặp các sự cố như cháy động cơ, kẹt cánh bơm hoặc mất nguồn điện, nước sẽ không được đưa vào lò hơi đúng lúc. Điều này khiến mực nước tụt nhanh mà không được bù lại, dẫn đến nguy cơ cạn nước nghiêm trọng nếu không phát hiện kịp thời.
Chất lượng nước cấp kém
Trên thực tế, nếu nước cấp lò hơi chưa được xử lý đúng cách, còn chứa nhiều tạp chất, bùn cặn hoặc khí hòa tan cũng sẽ gây ra nguy cơ cạn lò. Cụ thể, các khoáng chất này sẽ lắng đọng dần trong đường ống, bám vào bề mặt trao đổi nhiệt và cảm biến mực nước, hình thành lớp cáu cặn. Hậu quả là:
- Làm tắc nghẽn đường ống cấp nước, khiến nước vào lò chậm hoặc không vào được, dù hệ thống vận hành vẫn bình thường.
- Cản trở khả năng đọc chính xác mực nước của các cảm biến, gây sai lệch tín hiệu hoặc báo mức giả.
- Giảm hiệu suất truyền nhiệt, khiến lò hơi tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn để tạo hơi, và làm tăng nguy cơ quá nhiệt cục bộ.
Do đó, để đảm bảo an toàn và kéo dài tuổi thọ lò hơi, nguồn nước cấp cần được xử lý qua hệ thống làm mềm, lọc cặn, điều chỉnh pH, khử khí,… theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật dành cho lò hơi công nghiệp.
Áp suất thay đổi đột ngột
Áp suất trong lò hơi tăng hoặc giảm bất thường, mực nước trong ống thủy có thể dao động mạnh hoặc hiển thị sai lệch so với thực tế bên trong nồi hơi. Điều này dễ khiến người vận hành hiểu nhầm mực nước vẫn an toàn, trong khi thực tế lò đã bắt đầu cạn nước.
Ngoài ra, áp suất thay đổi đột ngột còn làm giảm hiệu quả cấp nước từ bơm vào lò. Khi áp suất bên trong tăng cao, lực cản tăng, khiến bơm cấp nước hoạt động kém hiệu quả, nước vào không kịp để bù lại lượng đã tiêu hao. Nếu tình trạng này kéo dài, hệ thống có thể rơi vào trạng thái thiếu nước nghiêm trọng mà không có cảnh báo kịp thời.
Cách khắc phục tình trạng cạn nước lò hơi
Khi phát hiện lò hơi có dấu hiệu cạn nước, người vận hành cần bình tĩnh xử lý theo đúng trình tự để tránh gây thêm hư hỏng cho thiết bị. Cụ thể:
Bước 1: Ngừng cấp nhiệt ngay lập tức
Tắt hệ thống đốt hoặc nguồn nhiệt để tránh làm nhiệt độ trong nồi tiếp tục tăng. Đây là bước quan trọng nhằm ngăn chặn hiện tượng quá nhiệt hoặc biến dạng kim loại.
Bước 2: Xả hơi bằng van an toàn hoặc van xả khẩn cấp
Ngay sau khi ngừng cấp nhiệt, tiến hành:
- Giật tay van an toàn để xả bớt hơi trong nồi.
- Đồng thời mở van xả khí để hỗ trợ quá trình xả hơi diễn ra nhanh hơn.
Việc kết hợp cả hai thao tác sẽ giúp đưa hệ thống về trạng thái an toàn một cách hiệu quả và kiểm soát được áp suất, nhiệt độ.
Bước 3: Xác định nguyên nhân gây cạn nước
Kiểm tra lại kính thủy, cảm biến mực nước, bơm cấp, hệ thống van và đường ống xem có rò rỉ, tắc nghẽn hoặc hỏng thiết bị nào không. Việc xác định đúng nguyên nhân giúp tránh lặp lại sự cố khi vận hành lại hệ thống.
Bước 4: Bổ sung nước sau khi lò đã nguội bớt
Chỉ tiến hành cấp nước vào lò hơi sau khi đã xác định và xử lý xong nguyên nhân gây cạn nước. Việc bổ sung nước phải được thực hiện thận trọng để tránh sốc nhiệt hoặc hư hỏng thiết bị. Lưu ý:
- Chỉ bơm nước bằng chế độ tay, để kiểm soát lưu lượng và mực nước chính xác, tránh cấp quá nhanh khi lò chưa ổn định.
- Quan sát kính thủy liên tục; khi mức nước đạt đến ngưỡng an toàn (khoảng ½ đến ⅔ kính), mới được chuyển sang bước tiếp theo.
Bước 5: Khởi động lại hệ thống sau khi kiểm tra toàn bộ
Sau khi đã xử lý xong nguyên nhân, bổ sung nước và đảm bảo mọi thiết bị hoạt động bình thường, tiến hành khởi động lại theo đúng quy trình vận hành an toàn. Cụ thể:
- Đảm bảo mực nước và áp suất ở mức an toàn.
- Cấp nhiệt từ từ, không tăng công suất đột ngột.
- Theo dõi hệ thống kỹ trong 30–60 phút đầu.
Cách phòng tránh, hạn chế tình trạng cạn nước lò hơi
Để đảm bảo an toàn và kéo dài tuổi thọ cho hệ thống lò hơi, việc phòng tránh sự cố cạn nước cần được thực hiện ngay từ giai đoạn thiết kế, lắp đặt và trong suốt quá trình vận hành. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:
Lắp đặt đầy đủ thiết bị giám sát mực nước
Trang bị kính thủy lò hơi, cảm biến mực nước điện tử và hệ thống cảnh báo mức nước thấp giúp người vận hành dễ dàng phát hiện bất thường trong quá trình cấp nước.
Ổn định áp suất vận hành bằng các thiết bị phụ trợ
Duy trì áp suất ổn định trong quá trình vận hành để tránh hiện tượng dao động mực nước giả. Có thể lắp thêm van giảm áp, van điều áp tự động hoặc bẫy hơi tại các điểm sinh hơi lớn nhằm kiểm soát áp suất đầu ra hiệu quả hơn.
Sử dụng van an toàn và thiết bị xả áp chất lượng
Lắp đặt van an toàn lò hơi đúng tiêu chuẩn để tự động xả áp khi vượt ngưỡng cho phép, bảo vệ nồi hơi khỏi nguy cơ cháy nổ khi có sự cố cạn nước. Nên ưu tiên sử dụng các loại van hơi công nghiệp được thiết kế chuyên dụng cho lò hơi áp suất cao.
>>> Tham khảo thêm: Các thiết bị an toàn cho lò hơi
Đào tạo và giám sát người vận hành
Đảm bảo người trực lò được huấn luyện đầy đủ về cách đọc kính thủy, kiểm tra mực nước và xử lý sự cố. Nên có checklist vận hành hàng ca để tăng tính giám sát liên tục.
Kiểm tra và bảo trì định kỳ hệ thống cấp nước
Thường xuyên kiểm tra hệ thống cấp nước để phát hiện sớm hiện tượng rò rỉ, tắc nghẽn hoặc hư hỏng. Nên sử dụng các loại van một chiều chất lượng cao để tránh nước chảy ngược và lắp thêm lưới lọc rác đầu vào để ngăn tạp chất gây tắc nghẽn đường nước.
Như vậy, có rất nhiều biện pháp có thể áp dụng để ngăn chặn tình trạng cạn nước lò hơi, giúp giảm thiểu tối đa các rủi ro có thể xảy ra do thiếu nước. Việc lựa chọn giải pháp nào tùy thuộc vào tình hình thực tế của hệ thống lò hơi.
Địa chỉ cung cấp thiết bị van và phụ kiện lò hơi uy tín
Van Hơi Nóng là một trong những đơn vị uy tín chuyên cung cấp thiết bị van và phụ kiện lò hơi chính hãng tại Việt Nam. Đơn vị phân phối đa dạng các loại sản phẩm như van an toàn, van xả đáy, kính thủy lò hơi, cảm biến mức nước,… với đủ kích cỡ, chất liệu.
Cam kết sản phẩm nhập khẩu chính sách từ nhà sản xuất với đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ kèm theo chế độ bảo hành, hỗ trợ vận chuyển và tư vấn kỹ thuật 24/7. Liên hệ với chúng tôi qua hotline 0978021499 để được biết thêm thông tin chi tiết về sản phẩm và nhận báo giá van công nghiệp.
Tóm lại, cạn nước lò hơi là sự cố có thể gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng nếu không phát hiện và xử lý kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, quy trình xử lý và đặc biệt là trang bị đầy đủ thiết bị an toàn là điều bắt buộc trong mọi hệ thống lò hơi công nghiệp. Hy vọng các nội dung Vanhoinongvn chia sẻ giúp bạn có thêm thông tin khi tìm hiểu về vận hành lò hơi.
Ngày cập nhật: 16:28 - 15/08/2025
