Van an toàn hơi nóng là thiết bị bắt buộc trong các hệ thống hơi nhằm ngăn ngừa hiện tượng quá áp, cháy nổ. Tuy nhiên, để van hoạt động ổn định và bền bỉ, công tác bảo trì van an toàn hơi nóng là điều không thể bỏ qua. Bài viết dưới đây Van Hơi Nóng sẽ chia sẻ chi tiết quy trình thực hiện và lưu ý quan trọng khi bảo trì van an toàn hơi.
Tại sao van an toàn hơi cần bảo trì thường xuyên?
Van an toàn hoạt động trong điều kiện áp suất và nhiệt độ cao, thường xuyên tiếp xúc với hơi nóng, nước ngưng, cặn bẩn và đôi khi là các hạt rắn từ hệ thống. Vậy nên, nếu không bảo trì thường xuyên, thiết bị có thể gặp một số vấn đề nghiêm trọng như:
- Rò rỉ hơi do đệm kín trong van bị nứt vỡ hoặc mài mòn.
- Kẹt van do cặn bẩn, rỉ sét hoặc nước ngưng lâu ngày tích tụ lâu ngày.
- Sai áp suất đóng/mở do lò xo bên trong bị mòn hoặc lệch chuẩn.
- Ngoài ra, hiện tượng ăn mòn, đóng cặn bên trong van cũng có thể làm giảm đáng kể hiệu suất làm việc và tuổi thọ của thiết bị.
Việc bảo trì van an toàn thường xuyên không chỉ là điều cần thiết để đảm bảo thiết bị luôn hoạt động an toàn ổn định, mà còn là cách giúp phát hiện sớm các hư hỏng tiềm ẩn, hạn chế rủi ro mất an toàn, giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí sửa chữa hoặc thay thế trong tương lai.
Chi tiết quy trình bảo trì van an toàn hơi nóng
Để van an toàn hoạt động ổn định và chính xác trong suốt quá trình vận hành, việc bảo trì cần được thực hiện đúng kỹ thuật và theo từng bước rõ ràng. Dưới đây là quy trình bảo trì van an toàn hơi nóng thường được áp dụng trong thực tế:
Bước 1: Ngắt và tháo van khỏi hệ thống
- Trước khi thao tác, cần ngắt hoàn toàn nguồn cấp hơi và xả hết áp suất còn lại trong đường ống.
- Treo biển cảnh báo để đảm bảo an toàn cho người bảo trì và các bộ phận liên quan.
- Sau đó, tháo van ra khỏi hệ thống, cẩn thận để không làm hư hại các kết nối hoặc lớp cách nhiệt nếu có.
Bước 2: Kiểm tra ngoại quan
- Kiểm tra dấu hiệu rò rỉ tại các vị trí kết nối ren/mặt bích.
- Quan sát sự ăn mòn, nứt vỡ hay biến dạng trên thân van.
Bước 3: Vệ sinh van
- Làm sạch toàn bộ bề mặt làm kín, đế van, trục ty và lò xo bằng dung dịch chuyên dụng.
- Loại bỏ cặn bẩn, cáu cặn hoặc các vật thể lạ gây kẹt hành trình van.
- Sử dụng vải sạch hoặc chổi mềm để làm sạch, tránh dùng tua-vít, dao hoặc vật sắc nhọn vì có thể làm xước, làm biến dạng bề mặt làm kín, dẫn đến hiện tượng rò rỉ sau này.
Bước 4: Kiểm tra các chi tiết bên trong van
Là bước quan trọng nhất trong quy trình bảo trì van an toàn hơi nóng giúp đánh giá chính xác tình trạng làm việc thực tế của van và phát hiện sớm các hư hỏng tiềm ẩn. Cụ thể:
- Kiểm tra lò xo có bị mài mòn, biến dạng, hoặc mất độ đàn hồi không.
- Quan sát bề mặt đĩa van xem có bị nứt hoặc cong vênh ảnh hưởng đến độ kín.
- Kiểm tra ghế van có bị ăn mòn, đóng cặn hoặc xước gây rò rỉ hơi.
- Đảm bảo trục van không bị cong, lệch hoặc kẹt khi chuyển động.
- Kiểm tra gioăng làm kín để đảm bảo độ đàn hồi tốt, tránh tình trạng bị nứt hoặc chai cứng.
- Quan sát các vị trí trong thân van xem có dấu hiệu nứt, rỉ sét hoặc ăn mòn không.
- Cuối cùng kiểm tra đường ống xả kết nối với van để đảm bảo không bị tắc nghẽn, biến dạng, giúp quá trình xả áp diễn ra trơn tru và an toàn.
Bước 5: Thay thế phụ tùng nếu cần
Sau khi kiểm tra, nếu phát hiện các bộ phận bên trong van bị hư hỏng, xuống cấp hoặc không còn đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, cần tiến hành thay thế kịp thời để đảm bảo van hoạt động ổn định và an toàn.
Lưu ý:
- Luôn sử dụng phụ tùng chính hãng, đúng thông số kỹ thuật của nhà sản xuất để đảm bảo độ tương thích và hiệu quả vận hành.
- Tránh dùng linh kiện không rõ nguồn gốc vì có thể gây sai lệch áp suất hoạt động, làm giảm tuổi thọ van và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho hệ thống.
Bước 6: Hiệu chỉnh lại van
- Sử dụng thiết bị đo áp suất chuyên dụng (có thể là băng thử hoặc bộ cấp áp có kiểm soát) để kiểm tra xem van có mở đúng tại mức áp suất cài đặt hay không. Quan sát điểm bắt đầu xả hơi để xác định độ chính xác.
- Nếu van mở quá sớm hoặc quá muộn so với ngưỡng áp suất thiết kế, cần tiến hành điều chỉnh lại lực nén của lò xo thông qua vít chỉnh. Muốn tăng áp suất mở thì siết vít vào, muốn giảm áp suất mở thì nới vít ra.
Lưu ý: Hiệu chỉnh van an toàn cần được thực hiện bởi kỹ thuật viên có chuyên môn, sử dụng thiết bị đo đã được kiểm định để đảm bảo độ tin cậy và an toàn cho hệ thống.
Bước 7: Lắp lại vào hệ thống và đưa vào vận hành
Sau khi hoàn tất hiệu chỉnh, tiến hành lắp van trở lại đường ống, siết chặt các khớp nối và kiểm tra độ kín. Cấp hơi lại cho hệ thống từ từ và theo dõi hoạt động của van trong giai đoạn đầu để đảm bảo van xả áp đúng ngưỡng, không rò rỉ, không kẹt. Nếu mọi thứ ổn định có thể đưa van vào vận hành chính thức.
Van an toàn cần được bảo trì bao lâu một lần?
Tuổi thọ trung bình của van an toàn phụ thuộc vào vật liệu làm kín và điều kiện vận hành. Với van có lớp đệm đàn hồi (như của Nuova General Instruments SRL), thời gian sử dụng khuyến nghị là 24–36 tháng; đối với loại đệm kim loại hoặc PTFE, có thể đạt 36–48 tháng. Sau khoảng thời gian này, nên tiến hành kiểm tra tổng thể và đánh giá trực quan để xác định khả năng tiếp tục sử dụng.
Tại châu Âu (như Ý), van an toàn được kiểm tra định kỳ cùng với hệ thống áp lực mà nó lắp đặt, do tổ chức chứng nhận (như INAIL) thực hiện.
Trường hợp không có quy định cụ thể, chu kỳ bảo trì sẽ phụ thuộc vào điều kiện vận hành, tần suất sử dụng và tiêu chuẩn của từng nhà sản xuất. Bạn có thể tham khảo lịch trình cơ bản sau:
- Hàng tháng: Kiểm tra ngoại quan, phát hiện rò rỉ, kiểm tra độ sạch.
- 3–6 tháng/lần: Kiểm tra cơ chế xả, tay giật (nếu có), vệ sinh sơ bộ.
- 12 tháng/lần: Tháo van, kiểm tra toàn bộ cấu kiện, hiệu chỉnh lại áp xả, thay thế nếu cần.
Ngoài ra, nếu hệ thống có môi trường làm việc khắc nghiệt (nhiệt độ >200°C, áp suất cao, nhiều cặn), nên rút ngắn thời gian bảo trì định kỳ
Dấu hiệu cho thấy van an toàn cần được bảo trì sớm
Bên cạnh việc bảo trì theo định kỳ, trong quá trình vận hành thực tế, van an toàn vẫn có thể phát sinh những vấn đề bất thường cần được kiểm tra sớm. Nếu phát hiện các dấu hiệu sau, bạn nên tiến hành bảo trì, bảo dưỡng sớm để tránh ảnh hưởng hiệu suất và độ an toàn của hệ thống hơi:
- Hơi nóng thoát ra liên tục qua miệng xả dù hệ thống không quá áp.
- Van không mở dù áp suất đã vượt ngưỡng an toàn.
- Áp suất đóng/mở thay đổi, không đúng với thông số cài đặt ban đầu.
- Có tiếng rít, rung hoặc âm thanh lạ phát ra từ van khi vận hành.
- Quan sát thấy rò rỉ nước, hơi hoặc dấu hiệu ố màu quanh vùng đệm kín.
- Thời gian xả áp kéo dài hơn bình thường hoặc xả không dứt điểm.
Lưu ý khi bảo trì van an toàn hơi nóng
Việc bảo trì van an toàn không chỉ đơn thuần là vệ sinh hay thay thế linh kiện, mà còn là một quy trình kỹ thuật đòi hỏi sự chính xác và cẩn trọng. Vì vậy để đảm bảo chính xác, bạn nên tuân thủ những lưu ý sau:
- Việc bảo trì van an toàn hơi nóng nên được thực hiện bởi người có chuyên môn kỹ thuật cao.
- Đảm bảo ngắt hệ thống và xả áp trước khi tháo van an toàn ra khỏi hệ thống.
- Không dùng vật sắc nhọn hoặc tác động lực mạnh lên bề mặt làm kín.
- Không thay đổi áp suất mở nếu không hiểu rõ yêu cầu kỹ thuật.
- Nếu cần thay thế lò xo, vòng đệm hoặc các chi tiết khác, hãy đảm bảo linh kiện mới đúng chủng loại, đúng áp suất thiết kế ban đầu.
- Sau mỗi lần kiểm tra hoặc bảo trì, nên có biên bản ghi nhận để làm cơ sở theo dõi cho lần bảo trì tiếp theo.
Nói chung, bảo trì van an toàn hơi nóng không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị mà đảm bảo an toàn và hiệu suất vận hành của cả hệ thống. Với những thông tin mà Van Hơi Nóng chia sẻ phía trên, hy vọng bạn sẽ biết cách thực hiện để đảm bảo hiệu quả và độ chính xác. Trường hợp cần tư vấn về van và các thiết bị trong hệ thống hơi, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline 0978021499 để được hỗ trợ chi tiết.
Ngày cập nhật: 15:15 - 04/09/2025
