Việc kiểm tra van an toàn định kỳ không chỉ đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định mà còn ngăn ngừa rủi ro nghiêm trọng cho toàn bộ hệ thống. Bài viết dưới đây, Van Hơi Nóng sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách kiểm tra van an toàn và những lưu ý quan trọng khi thực hiện.
Vì sao cần kiểm tra van an toàn thường xuyên?
Van an toàn là thiết bị cơ khí quan trọng, có nhiệm vụ tự động xả áp khi áp suất trong hệ thống vượt ngưỡng cho phép, nhằm đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, sau thời gian sử dụng, van có thể gặp sự cố như rò rỉ, kẹt cứng hoặc đóng không kín do bụi bẩn, môi trường và hao mòn cơ học. Nếu không được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, van sẽ mất dần chức năng bảo vệ, tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.
Vì vậy, việc kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ van an toàn là điều bắt buộc nhằm:
- Đảm bảo van luôn hoạt động chính xác: Kiểm tra thường xuyên giúp đảm bảo van luôn ở trạng thái tốt, xả, đóng đúng ngưỡng áp suất thiết kế, tránh sự cố quá áp xảy ra.
- Ngăn chặn sự cố nghiêm trọng: Kiểm tra van an toàn thường xuyên cho phép phát hiện các lỗi kịp thời, góp phần tránh được hư hỏng và các sự cố nghiêm trọng như cháy nổ, rò rỉ do áp suất tăng cao gây ra.
- Tăng tuổi thọ thiết bị – tiết kiệm chi phí: Việc giữ cho van luôn trong trạng thái kỹ thuật tốt không chỉ đảm bảo hiệu suất mà còn tăng tuổi thọ thiết bị, giảm tần suất thay thế, tiết kiệm chi phí đầu tư dài hạn.
- Tuân thủ quy định pháp luật và an toàn lao động: Không chỉ thế việc kiểm tra và bảo dưỡng van an toàn định kỳ còn giúp tuân thủ quy định an toàn của pháp luật trong việc vận hành các hệ thống hơi công nghiệp.
Cách kiểm tra van an toàn đúng kỹ thuật
Kiểm tra van an toàn thường xuyên là việc hết sức cần thiết để hệ thống vận hành ổn định, tránh các sự cố nghiêm trọng xảy ra. Về cơ bản, công việc này sẽ gồm các bước dưới đây.
Kiểm tra trực quan
Cách kiểm tra van an toàn bắt đầu bằng việc quan sát toàn bộ thân van để phát hiện các dấu hiệu bất thường như:
- Rò rỉ chất lỏng hoặc khí quanh các khớp nối.
- Ăn mòn bề mặt do điều kiện môi trường khắc nghiệt.
- Vết nứt, gỉ sét hoặc biến dạng cơ học trên thân van và các mối hàn.
Việc kiểm tra trực quan giúp phát hiện sớm các hư hỏng tiềm ẩn trước khi tiến hành các bước kiểm tra sâu hơn.
Kiểm tra chức năng
Sau khi kiểm tra và đánh giá sơ bên ngoài, ta sẽ tiến hành kiểm tra chức năng bên trong của van. Đây là bước quan trọng nhất trong quá trình kiểm tra, nhằm đảm bảo van xả áp đúng theo mức cài đặt. Để kiểm tra chức năng hoạt động của van, ta cần tiến hành các bước như sau:
- Tạo điều kiện áp suất thử gần với mức áp suất thiết kế để quan sát xem van có mở đúng ngưỡng hay không.
- Theo dõi thời điểm van mở: Van phải mở ngay khi áp suất đạt đến mức cài đặt, không được chậm trễ.
- Quan sát quá trình xả: Van phải xả đều, không rung giật mạnh, không xả nhỏ giọt.
- Kiểm tra khả năng đóng kín: Sau khi áp suất giảm xuống dưới mức an toàn, van cần đóng lại ngay và kín tuyệt đối.
Nếu quá trình mở chậm, xả yếu hoặc không đóng kín, cần tiến hành kiểm tra sâu và hiệu chuẩn lại.
Kiểm tra và hiệu chuẩn áp suất cài đặt
Sau một thời gian sử dụng, áp suất cài đặt của van an toàn có thể không còn chính xác do lò xo biến dạng, đĩa hoặc gioăng làm kín bị hao mòn hoặc các yếu tố môi trường xung quanh ảnh hưởng. Do đó, khi kiểm tra, cần sử dụng bộ thiết bị hiệu chuẩn chuyên dụng có khả năng đo áp suất để:
- Đo lại áp suất tại thời điểm van bắt đầu mở.
- Điều chỉnh vít cài đặt hoặc thay thế lò xo sao cho đúng với thông số thiết kế ban đầu của van.
Hiệu chuẩn định kỳ là bắt buộc trong các ngành công nghiệp áp suất cao, để đảm bảo hoạt động an toàn và tuân thủ quy định pháp luật.
Kiểm tra và làm sạch bên trong van
Quá trình làm việc, bụi bẩn, cáu cặn và tạp chất có thể tích tụ bên trong ảnh hưởng đến khả năng đóng kín của van. Vì vậy khi kiểm tra ta cần:
- Tháo van, dùng cọ mềm hoặc chất tẩy rửa chuyên dụng để làm sạch đĩa, thân trong và gioăng.
- Tránh dùng hóa chất mạnh, có thể làm hỏng bề mặt kim loại hoặc gioăng cao su.
- Làm khô hoàn toàn các chi tiết trước khi lắp lại.
Việc làm sạch sẽ giúp duy trì độ kín, ngăn kẹt van và nâng cao tuổi thọ của thiết bị.
Kiểm tra lò xo và các bộ phận chuyển động
Trong van an toàn, lò xo, trục, đĩa là các chi tiết cơ khí chịu áp lực cao và chuyển động liên tục. Do đó, chúng rất dễ bị biến dạng, mài mòn, và gỉ sét gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng xả áp cũng như đóng kín của van. Vì vậy các bộ phận này cần được tháo rời, kiểm tra, xem xét kỹ lưỡng. Nếu có dấu hiệu hư hỏng cần phải thay thế kịp thời để không ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động.
Ngoài ra, sau khi vệ sinh, trục và lò xo cần được bôi trơn bằng mỡ chuyên dụng để giảm ma sát, ngăn ngừa rỉ sét và tăng độ nhạy khi van hoạt động.
Kiểm tra đường ống xả của van an toàn
Cuối cùng, đừng quên kiểm tra ống xả nối liền với van an toàn, vì đây là nơi dẫn áp suất dư ra khỏi hệ thống. Hãy đảm bảo:
- Ống không bị tắc, không móp méo hoặc bị kẹt chứng do cặn bẩn.
- Điểm thoát của ống phải thông thoáng, không bị che chắn bởi các vật cản.
- Với hệ thống có bẫy hơi hoặc van xả phụ, cần kiểm tra chúng song song để đảm bảo hiệu quả xả áp tối ưu.
Tần suất kiểm tra van an toàn bao lâu là hợp lý?
Tần suất kiểm tra van an toàn phụ thuộc vào điều kiện vận hành, môi trường làm việc và quy định an toàn trong từng lĩnh vực. Tuy nhiên, theo khuyến cáo chung, lịch trình kiểm tra nên được thực hiện như sau:
- 3–6 tháng/ lần: Đối với hệ thống áp lực cao, hoạt động liên tục hoặc trong môi trường khắc nghiệt.
- 6–12 tháng/ lần: Với hệ thống áp suất thấp hoặc vận hành không thường xuyên.
Ngoài các mốc định kỳ, van an toàn cần được kiểm tra ngay sau khi có sự cố kỹ thuật, hoặc xuất hiện dấu hiệu bất thường.
Những lưu ý quan trọng khi kiểm tra van an toàn
Cách kiểm tra van an toàn khá đơn giản, tuy nhiên để đảm bảo hiệu quả, bạn cần lưu ý những điều dưới đây.
- Trước khi tiến hành kiểm tra, hãy ngắt hoàn toàn nguồn áp suất trong hệ thống, xả hết áp lực còn lại bên trong để đảm bảo an toàn.
- Không tự ý thay đổi mức áp suất cài đặt khi chưa có chuyên môn hoặc không có thiết bị hiệu chuẩn chuẩn xác.
- Khi phát hiện hư hỏng, cần thay thế bằng linh kiện đúng loại, đúng tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Tránh dùng lò xo, gioăng hoặc đĩa van kém chất lượng vì sẽ ảnh hưởng đến độ kín và sai lệch áp suất cài đặt.
- Quá trình kiểm tra, thao tác nhẹ nhàng tránh va đập mạnh làm sai kết cấu cơ học của van.
- Mỗi lần kiểm tra, hiệu chuẩn hoặc thay thế phụ tùng cần được ghi chép đầy đủ để làm cơ sở đánh giá độ ổn định của van và phục vụ công tác kiểm định sau này.
Trên đây là toàn bộ hướng dẫn về cách kiểm tra van an toàn. Việc thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ không chỉ giúp van vận hành hiệu quả mà còn kéo dài tuổi thọ, đảm bảo hiệu suất hoạt động và an toàn của hệ thống hơi. Hy vọng với thông tin mà Van Hơi Nóng chia sẻ bạn sẽ biết cách kiểm tra, bảo dưỡng van an toàn đúng kỹ thuật.
Xem thêm: Quy trình kiểm định van an toàn và các tiêu chuẩn kiểm định
Ngày cập nhật: 15:48 - 09/07/2025
